سیرتاریخی تشیع در گرجستان

  • 1403 آبان 29
  • 0 کامنت
  • 1403 آبان 29
  • سیرتاریخی تشیع در گرجستان

ورود اسلام به گرجستان به دوره حکومت خلیفه سوم بازمی‌گردد که مسلمانان با لشکرکشی به قفقاز، توانستند شرق گرجستان را فتح کنند و در تفلیس مستقر شوند.

در سده ۷ میلادی یا ۱ قمری با ورود عرب‌ها به گرجستان و تصرف تفلیس و سپس تاسیس امارت تفلیس در سده ۸-۷ میلادی یا ۲ قمری، باعث استقرار مسلمانان در این شهر گردید. پس از ویرانی‌های مکرر تفلیس توسط مغولها و سپس تیمور لنگ، اولین مسجد در سده ۱۶ میلادی یا ۱۰ قمری ساخته شد. در ۱۵۲۲ میلادی یا ۹۲۸ قمری در سمت راست رودخانه کر و در محل کلیسای خراب شده، مسجد شیعیان با مرمت و تزیینات بسیار زیبا ساخته شد که در ۱۹۵۸ میلادی، توسط دولت کمونیستی شوروی تخریب شد.

در سال‌های ۱۱۴۷-۱۱۳۵ قمری در دوره کوتاه‌ مدت سلطه عثمانی‌ها بر تفلیس، مسجد سنی‌ها ساخته شد و در اواسط همان سده با دستور نادر شاه نابود گردید که در سال‌های ۱۸۵۱-۱۸۴۶ میلادی یا ۱۲۲۹-۱۲۲۴ شمسی ترمیم گردید. در پایان سده ۱۹ میلادی این مسجد هم خراب شد. اما متعاقبا در همان محل مسجدی ساخته شد که تنها مسجد تفلیس است و در آن مسلمانان سنی و شیعی کنار هم فعالیت می‌کنند. بیشتر مسلمانان روستانشین هستند و به شغل‌های روستایی مشغول‌اند. بیشتر آنان، پس از تحصیلات دبیرستانی به سراغ مشاغل آزاد می‌روند؛ اما دانشگاهیان فعال نیز در بین مسلمانان یافت می‌شوند.

اسلام در گرجستان بزرگترین اقلیت دینی است که حدود ۲۰درصد جمعیت را در برمی‌گیرد. جمعیت مسلمانان را عمدتاً آذر‌ی‌ها تشکیل می‌دهند که در حدود نیمی از آن‌ها، یعنی۱۰ درصد جمعیت گرجستان (تقریباً پانصدهزار نفر) شیعه اثنی عشری هستند. روس‌های ساکن گرجستان، ارامنه آپوستولیک و ژرمن‌های پروتستان از دیگر اقلیت‌های این کشور هستند.

گرجستان مسیحی از اوان قرون وسطی همواره ارتباطات و مواجهات چشمگیری با جهان اسلام داشته‌است. ارتباط با جهان اسلام مستلزم آگاهی از اسلام و عناصر اسلامی که نقش مهمی در روابط بین الملل امروز دارد، می‌باشد.

مصالح و منافع ژئوپولتیک گرجستان، جوامع اسلامی موجود در گرجستان، عنصر افزایش تاثیر اسلام بر فرآیندهای سیاسی مذهبی جهان و رشد هویت دینی شهروندان مسلمان کشورهای شوروی سابق همه و همه عامل مشوق محققان گرجی تاریخ اسلام می‌باشد. در مطالعات تاریخی اتحاد شوروی و متعاقب آن در گرجستان شوروی و در شرایط سانسور ایدئولوژیک، قرآن و دیگر منابع فقه اسلامی مورد مطالعه قرار نمی‌گرفت، از این رو در طی سال‌های متمادی، اسلام شناسی گرجی و به ویژه منشورات مربوط به موضوعات دینی، برآورنده نیازهای تبلیغات ضد دینی بوده و بر اساس رویکردی منفی و ساده انگارانه به اسلام شکل گرفته بود.

شیعیان گرجستان

۲۰ درصد جمعیت گرجستان را مسلمانان تشکیل می‌دهند، بیش از نیمی مسلمانان، شیعه هستند. شیعیان گرجستان، اکثراً اصالت آذری دارند و عمدتاً در شهرهای تفلیس، مارنئولی و گاردابانی زندگی می‌کنند. آنان در مجموع ۱۰۰ مسجد و حسینیه دارند، و عقدهای خود را در مساجد می‌خوانند.

تفلیس (پایتخت گرجستان)، مارنئولی و گاردابانی شیعه‌نشین بوده و به ترتیب بالاترین آمار شیعه را دارند. شیعیان در این مناطق مراکزی دارند. موسسه آل البیت وابسته به دفتر آیت الله سیستانی در گرجستان فعالیت چشمگیری دارد و مرکز آن در تفلیس قرار دارد. شیعیان این کشور با اهل سنت رابطه نسبتا خوبی دارند و مسجد جامع تفلیس با دو محراب شیعه و سنی نمایانگر اتحاد آنان است.

مساجدگرجستان

·  مسجد جامع تفلیس؛ این مسجد با دو محراب شیعیان و اهل سنت، نماد وحدت شیعه و اهل سنت در گرجستان است، این مسجد سابقه ۴۰۰ ساله دارد و بر دیوارهای احادیثی مانند حدیث مدینه العلم و ثقلین نگاشته شده است. این مسجد توسط شیعیان اداره می‌شود و نماز جمعه آن توسط اهل سنت برگزار می‌شود.

·   مسجد امیر المؤمنین (ع) در مارنئولی: این مسجد حدود دویست سال قدمت دارد و پس از سقوط کمونیسم بازسازی شده است.

·   مسجد مراغه در گاردابانی، قبل از انقلاب اسلامی ایران به وسیله ایرانیان مراغه‌ای تأسیس شده است.

·   مسجد خوئی، اکنون متروکه است.

·   مسجد اهل بیت (ع) در منطقه سوغانلو از توابع تفلیس که به همت آیت‌الله‌العظمی سید سعید حکیم ساخته شده است. این منطقه حدود ۴۰،۰۰۰ شیعه دارد.

 ·  مسجد حضرت رسول(ص) در ده کیلومتری مارنئولی.

·   مسجد امام حسین (ع) در مارنئولی، این مرکز حدود صد و پنجاه سال سابقه دارد و به دست یک روحانی تحصیل‌کرده ایران ساخته شده است؛ در دوره کمونیست‌ها به خرابه‌ای تبدیل شده بود، که به وسیله دفتر آیت الله سیستانی بازسازی شده است.

رابطه شیعیان با اهل سنت

به گفته فعالان محلی، شیعیان و اهل سنت در گرجستان رابطه نسبتاً خوبی دارند، مسجد جامع تفلیس نماد وحدت شیعه و اهل سنت در گرجستان است.اهل سنت در برخی از مظاهر مذهبی به ویژه عزاداری‌ها با شیعیان همراه هستند و این به‌خاطر عدم نفوذ و فعالیت وهابیون در آن کشور است، اگر چه به گفته آنان در آنجا نیز نشانه‌هایی از فعالیت وهابیان نمایان شده است.

نظرات (0)

ارسال نظر